اگر شما در اسپانیا بدون اجازه اقامت هستید، در چیزی قرار دارید که دولت اسپانیا آن را «وضعیت اداری نامنظم» می‌نامد. این وضعیت معمولاً به عنوان «بدون مدارک» (sin papeles) شناخته می‌شود. به طور کلی، اگر در اسپانیا اجازه اقامت ندارید، حق درخواست مسکن یا کمک مالی از دولت را ندارید.
با این حال، شما به خدمات اجتماعی پایه‌ای مانند مراقبت رایگان بهداشتی، تحصیل فرزندانتان و محافظت در برابر خشونت یا تبعیض دسترسی دارید. همچنین چندین سازمان وجود دارند که از افراد بدون مدارک حمایت می‌کنند و می‌توانند هنگام ورود به شما کمک کنند، از جمله پیدا کردن محل خواب و غذا. با آن‌ها در شهر خود تماس بگیرید (⇒ ch. Contacts).
توجه: برای دسترسی به خدمات اجتماعی و کارت سلامت (⇒ ch. Basics for Life in Spain / The Health Card)، برای ثبت نام فرزندان خود در مدرسه یا برای اثبات ریشه‌ها (arraigo، به اسپانیایی، نگاه کنید ⇒ ch. Regularisation / Arraigo) هنگام قانونی کردن وضعیت خود، ضروری است که در سرشماری شهرداری ثبت نام کرده باشید (⇒ ch. Basics for Life in Spain / Empadronamiento).
برای زنان: اگر قربانی خشونت جنسیتی (⇒ ch. Glossary) هستید، حق دریافت حفاظت دارید چه اجازه اقامت داشته باشید یا نه. در چنین مواردی، با سازمان‌هایی که از زنان مهاجر در شهر شما حمایت می‌کنند تماس بگیرید (⇒ ch. 12: Contacts).
همچنین خدمات دولتی برای زنان وجود دارد که به آن‌ها «انستیتو زنان» (Instituto de la Mujer) گفته می‌شود و می‌توانید آن‌ها را در بسیاری از شهرها پیدا کنید. می‌توانید جزئیات تماس آن‌ها را در اینجا بیابید:
https://www.inmujeres.gob.es/servRecursos/centrosAtencion/home.htm
می‌توانید درخواست کمک رایگان از شماره 016 (تماس از اسپانیا)، واتس‌اپ +34 600 000 016 یا ایمیل 016-online@igualdad.gob.es داشته باشید.
کارشناسان مراکز بهداشت عمومی نیز برای برخورد با خشونت مبتنی بر جنسیت آماده هستند.
دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی
با کارت سلامت، همه به سیستم مراقبت‌های بهداشتی عمومی (⇒ ch. Basics for Life in Spain / Health Card) و داروهای یارانه‌ای در داروخانه‌ها دسترسی دارند.
صرف‌نظر از وضعیت اداری شما، و حتی اگر هنوز کارت سلامت ندارید، حق دسترسی به مراقبت رایگان بهداشتی در شرایط اضطراری را دارید، مانند:
- حوادث
- بیماری‌های جدی، هر چه علت آن باشد، تا ترخیص پزشکی
- بارداری، زایمان و مشکلات پس از زایمان، و همچنین اگر بخواهید سقط داشته باشید
حتی در صورتی که هنوز کارت سلامت ندارید، باید دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی منظم رایگان در مراکز بهداشتی و متخصصان (روانشناس، زنان و زایمان و غیره) داشته باشید، اگر:
- کمتر از ۱۸ سال سن دارید
- یک زن باردار هستید، در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان
به یاد داشته باشید: همه حق داشتن کارت سلامت دارند، اگرچه گاهی دریافت آن می‌تواند دشوار باشد. اگر در دریافت کارت مشکل دارید، با یک سازمان حمایتی تماس بگیرید (⇒ch. 3. Contacts).
دسترسی به آموزش
کودکان و نوجوانان بدون مدارک، از ۶ تا ۱۸ سالگی، حق دسترسی رایگان به سیستم آموزشی اسپانیا را دارند. این آموزش در اسپانیا “آموزش اجباری” نامیده می‌شود و به آموزش ابتدایی (از ۶ تا ۱۲ سال) و آموزش متوسطه (از ۱۲ تا ۱۶ سال) تقسیم می‌شود.
حق درخواست کمک هزینه و بورس تحصیلی برای شما یا فرزندانتان جهت دسترسی به آموزش وجود دارد. هر شهر و هر مدرسه خدمات تخصصی دارد که می‌توانید اطلاعات لازم را دریافت کنید.
برای بزرگسالان بدون اجازه اقامت در اسپانیا، برخی امکانات آموزشی وجود دارد. اگر در سرشماری شهرداری ثبت نام کرده‌اید (empadronado)، امکان یادگیری زبان و دریافت مدارک آموزشی رسمی یا آموزش حرفه‌ای وجود دارد. می‌توانید درباره امکانات با مراجعه به سازمان‌های غیر دولتی، خدمات اجتماعی محل زندگی خود و انجمن‌های حمایتی مهاجران اطلاعات کسب کنید.
شما همچنین ممکن است بتوانید به آموزش‌های «غیر اجباری» (مانند دانشگاه و دوره‌های آموزشی دیگر) دسترسی پیدا کنید. برای این کار ممکن است نیاز به شرکت در آزمون ورودی یا تأیید مدارکی که در کشور خود دریافت کرده‌اید، داشته باشید تا در اسپانیا معتبر باشند.
توجه: اگرچه بدون مدارک می‌توانید به آموزش دسترسی داشته باشید، برای دریافت مدرک حداقل به گذرنامه نیاز دارید.
به یاد داشته باشید: داشتن مدارک تحصیلی یا آموزشی که در یکی از کشورهای اتحادیه اروپا دریافت کرده‌اید برای آینده شما در اروپا بسیار مهم است، زیرا مدارک سایر کشورها اغلب شناخته نمی‌شوند. همه مدارک آموزش یا آموزشی که در اسپانیا انجام داده‌اید را در جای امن نگه دارید، زیرا هنگام درخواست اقامت در اسپانیا بسیار مفید هستند. برای جلوگیری از از دست دادن آن‌ها، می‌توانید یک نسخه دیجیتال از آن‌ها در جای امن در اینترنت ذخیره کنید یا با کسی که به او اعتماد دارید به اشتراک بگذارید تا در صورت نیاز به آن‌ها دسترسی داشته باشید (⇒ ch. Regularisation / Arraigo).
کار
شما فقط می‌توانید به طور قانونی در اسپانیا کار کنید اگر اجازه اقامت از نوع «مجوز کار» داشته باشید (⇒ ch. Regularisation)، یا به عنوان پناهجو، پس از ۶ ماه از تاریخ درخواست خود. با این حال، یافتن کار بدون مدارک در اسپانیا امکان‌پذیر است، به ویژه در بخش‌های کشاورزی، مهمان‌داری، کار خانگی یا ساخت و ساز.
بدون قرارداد برای کار قانونی، آسیب‌پذیری شما در برابر کلاهبرداری یا سوء استفاده از سوی کارفرما بیشتر است. به یاد داشته باشید که قانون از حقوق شما به عنوان کارگر محافظت می‌کند و می‌توانید دستمزدهای پرداخت نشده، غرامت یا حوادث محل کار را مطالبه کنید. در اسپانیا، کار کردن «بدون مدارک» جرم [infracción legal] نیست. با این حال، این می‌تواند برای فردی که شما را استخدام می‌کند مشکل قانونی ایجاد کند.
توجه: کار با مدارک شخص دیگر می‌تواند به عنوان جرم «مدارک جعلی» در نظر گرفته شود.
مهم است که همیشه مدارکی از زمان کار خود نگه دارید، مانند محل کار، رسیدهای حقوق، ارتباطات با کارفرما، فاکتورها، عکس‌های کار و غیره. این می‌تواند به اثبات ریشه‌های شما در اسپانیا کمک کند. علاوه بر این، در صورت بروز هرگونه مشکل در محل کار، داشتن شاهدانی مانند همکاران می‌تواند مفید باشد.
با اتحادیه‌های مهاجران در شهر خود تماس بگیرید، مانند Sindicato Popular de Vendedores Ambulantes (در مادرید یا بارسلونا)، Las Kellys، یا دیگر اتحادیه‌های بزرگتر در اسپانیا مانند SOC/SAT، CNT، یا CCOO، برای دریافت اطلاعات و راهنمایی.
همچنین می‌توانید هرگونه نقض حقوق کاری خود را در اداره بازرسی کار و تأمین اجتماعی (Inspección de Trabajo)، یک دفتر دولتی، بدون مشکل قانونی برای خود گزارش دهید.
وقتی پلیس از شما مدارک می‌خواهد چه باید کرد؟
قانون اسپانیا مقرر می‌کند که همه افراد موظف به همراه داشتن مدرک شناسایی هستند.
علاوه بر این، خارجی‌ها موظف به همراه داشتن مدرکی هستند که وضعیت اداری منظم آن‌ها در اسپانیا را ثابت کند (کارت قرمز یا درخواست پناهندگی، اجازه اقامت، NIE و غیره).
حتی اگر در سرشماری شهرداری ثبت نام کرده باشید، کارت سلامت و گذرنامه معتبر داشته باشید، اگر ویزا، اجازه اقامت یا درخواست پناهندگی معتبر نداشته باشید، در وضعیت اداری نامنظم هستید. در اسپانیا، این یک «تخلف اداری جزئی» تلقی می‌شود، نه یک جرم. این ممکن است به معنای جریمه شدن توسط پلیس باشد.
اگر خود را شناسایی نکنید، پلیس می‌تواند شما را به ایستگاه پلیس منتقل کند. در این صورت، پس از تأیید وضعیت نامنظم، ممکن است پلیس ملی، بخشی از پلیس که بر مسائل مهاجرتی نظارت دارد، مطلع شود.
برای جلوگیری از بازداشت، توصیه می‌کنیم با پلیس رفتار غیر تحریک‌آمیز داشته باشید. تحریک نشوید. آرام باشید، زیرا تخلف اداری است و نه جنایی.
اگر گذرنامه اصلی خود را همراه دارید، پلیس ممکن است آن را از شما بگیرد و رسیدی برای آن به شما بدهد. این گذرنامه زمانی که قاضی تصمیم به اعمال مجازات اداری می‌گیرد، به شما بازگردانده می‌شود. این مسئله بر درخواست اقامت یا پناهندگی شما در اسپانیا تأثیری ندارد، زیرا رسیدی برای مدارک خود دارید.
اگر به ایستگاه پلیس منتقل شدید، به یاد داشته باشید که حق درخواست وکیل برای کمک به شما در دادگاه را دارید.
اگر بازداشت شدید، اطلاعات بیشتر را در (⇒ ch. Detention and Deportation) بیابید.
به یاد داشته باشید: توقف‌های پلیس بر اساس پروفایل نژادی در اسپانیا قانونی نیست. می‌توانید درباره حقوق خود در این راهنما از SOS Racisme Catalunya (فقط به زبان اسپانیایی) اطلاعات کسب کنید: